Kontrol, kontrol, kontrol...

Yapıcı korkular bizi gerçek bir tehdide (davetsiz misafir veya vahşi bir hayvan gibi) karşı uyarır ve hayatta yol alırken bizi gerçekten güvende tutarken, yıkıcı korkular (bizi "mükemmel olmazsak her şeyin yolunda gitmeyeceği" konusunda uyaran korkular gibi) huzurumuzu bozmaktan başka bir şey yapmaz. Kontrol için ne kadar çabalarsak, stresimiz ve kaygımız o kadar artar; sonra kontrol edilemeyeni kontrol etmeye çalışırız ve bu kısır döngü böyle devam eder. Çoğu zaman gerçeği kabul edecek cesarete de sahip değilizdir: Hayatlarımız üzerinde inanmak istediğimizden çok daha az kontrole sahibiz ve insan olmanın parçası olan binlerce değişkeni kontrol edemeyiz. Kendi duygularımız, düşüncelerimiz ve eylemlerimiz dışında hiçbir şeye gücümüz yetmez.

Peki ya bu güçsüzlüğün kabulü sağlıklı bir denge kurmanın ve güçlenmenin anahtarıysa? Ya kontrol dürtüsünü alt etmenin sırrı, kontrol yanılsamasını bırakmaksa?

1. Geçmişe göz atın

Öncelikle kontrol dürtünüzün nereden kaynaklandığını düşünmek için duraklayın:

-Çözülmemiş bir çocukluk travmanız var mı?

-Güvensiz bağlanma stiliniz var mı?

-Bakım verenlerinizden biri veya birkaçı son derece mükemmeliyetçi, eleştirel veya kontrollü bir ortam geliştirdi mi?

-TSSB veya kontrolü ele geçirmenize neden olan herhangi bir sorun var mı?

Kontrol ihtiyacınızın temelinde bunun gibi sorunların olduğunu keşfederseniz, farkındalığınız ilerleme kaydetmenize yardımcı olacaktır. Köklü, çözülmemiş sorunlar genellikle hayatın iniş çıkışlarını daha endişe verici hale getirir ve bu durum, şimdiki zaman ve gelecek üzerinde daha fazla kontrol oluşturmak için bilinçsiz bir dürtüye yol açabilir.

2. Duygu ve düşüncelerinizi fark etmeye çalışın

Hayatınızın (veya başka birinin hayatının) bazı yönlerini aşırı kontrol etme dürtüsünü hissettiğinizde, baskın olan duyguları fark etmeye çalışın.

Endişeli, kaygılı veya korkmuş hissediyor musunuz? Öfke mi yoksa üzüntü mü daha baskın?

3. Duygularınızı ve düşüncelerinizi serbest bırakın

Hangi duygunun veya hislerin aktif olduğunu fark ettiğinizde, duygusal yükü bilinçli olarak bırakın. Derin bir nefes alın, korkuyu salıverdiğinizi hayal edin ve korkunun yerine gül bahçesi, yemyeşil bir orman, sakin bir deniz veya değerli bir evcil hayvan gibi olumlu bir imaj koyun. Ayrıca olumsuz düşünceleri de bırakın; onları bir balonun içinde süzülürken hayal edin. Olumsuz düşünceyi olumlu bir mantra ile değiştirin:

"Her şeyi mükemmel bir şekilde gerçekleştirmeye çalışmayacağım; Dengeli ve yeterli bir şekilde elimden geleni yapacağım ve ardından akışına bırakacağım."

4. Kendinizle eğlenceli ve şefkatli bir şekilde konuşun

Kendinizi bir kontrol döngüsü içinde sıkışmış bulduğunuzda, kendinizle nazik ve güven verici bir şekilde konuşmaya çalışın. Kontrol dürtüsü genellikle bilinmeyenin korkusundan ve kesinlik kazanma arzusundan kaynaklanır, bu nedenle utanmak veya suçlamak yerine kendinize bir doz şefkat verebilirsiniz.

Örneğin, kendinizi partnerinizi kontrol etmeye çalışırken bulursanız, sadece durun ve nefes alın. Sonra kendinize şöyle nazik bir yorum yapın:

"Ah, bu eski alışkanlıklardan vazgeçmek zor ama ilerleme kaydediyorum. Partnerim her şeyi kendi bildiği gibi yapıyor... Bana zararı yok, bu yüzden sadece gülümseyip geçeceğim."

5. İçinizdeki diktatörü adlandırın

İçinizdeki diktatöre bir ad vererek yolculuğunuza biraz mizah katabilirsiniz. İçinizdeki kontrol manyağına İblis, İçses, Yargıç veya başka bir anlamlı lakap taksanız da, içinizdeki diktatörün zihninizi ele geçirdiğini fark ettiğinizde kendinizi daha nesnel ve daha bilinçli hissedeceksiniz. İçinizdeki diktatör, sağlığınıza zarar verecek şekilde kontrolü ele almanız için size baskı yaptığında, basitçe şöyle deyin: "Hey, X, burada olduğunu biliyorum. Bu durumda yardımcı olmuyorsun, o yüzden lütfen sahneyi terk et."

İçinizdeki diktatörün sizin küçük ve kontrol edebileceğiniz bir parçanız olduğunun ne kadar çok farkına varırsanız, yapıcı ve yıkıcı kontrol arasında o kadar sağlıklı bir denge kurabilirsiniz.

6. Gerçek kontrolün ne zaman yapıcı ve gerekli olduğuna dikkat edin

Elbette, kontrole sahip olmanın gerçekten olumlu ve üretken olduğu zamanlar vardır. Kontrol arzunuz yaşadığınız duruma gerçekten yardımcı olduğunda, kendinizi fark edin ve alkışlayın. Örneğin, kimsenin sorumluluğu üstlenmediği bir çalışma ortamında sizin müdahale etmeniz gerekiyorsa, durumu yönetecek becerilere ve yeteneğe sahip olduğunuzu fark ettiğiniz için kendinizi tebrik edin.

7. Kontrol arayışı yıkıcı olduğunda fark edin ve bırakın

Yapıcı ve yıkıcı kontrol arasında ayrım yapma konusunda pratik yaptıkça, kontrol etme arzunuzu bırakmaya izin verin. Örneğin, partnerinizle bir tartışmayı "kazanmak" için bir mücadele içinde olduğunuzu fark ederseniz, kontrolü bırakın. Hatta partnerinize, "Kontrolcülük yaptığım için üzgünüm; sonuçtan ikimizin de memnun olması için bir çözüm bulmamızı tercih ederim" diyebilirsiniz.

8. "Mükemmellik" fikrini serbest bırakın

Mükemmeliyetçi dünyamızda, kontrol etme dürtüsü genellikle mükemmellik için derin bir arzuya dayanır. "Yeterince iyi" ile imkansız mükemmelliği ayırt etmeyi öğrenin. İşleri yumuşattığınızda zihinsel-fiziksel sağlığınız ve ilişkileriniz genellikle fayda sağlar. Bu nedenle, "yeterince iyi"nin genellikle gerçekten, inanılmaz derecede harika olduğunu fark ederek kendinize gerçek zarafeti göstermeye çalışın.

9. Serbestçe günlük tutun

Duygularınız, düşünceleriniz ve eylemleriniz üzerinde gücünüzün olduğunu öğrenmeye alıştıkça, sizi dış dünyada sürekli kontrol için çabalamaya neyin motive ettiğini daha iyi anlayacaksınız. Ne fark ettiğinizi ve zaman içinde yaptığınız değişiklikleri günlüğe kaydedin. Fark ettiğiniz olumlu sonuçlar üzerinde ne kadar çok düşünürseniz, olumlu değişiklikleriniz o kadar etkili olacaktır.

Kontrolde olmama pratiği yapmanıza izin veren serbest, eleştirel olmayan bir şekilde günlük tutmaya özen gösterin. Kontrolü bırakmanız gerektiğini kendinize hatırlatmak için rastgele düşüncelere, yazım hatalarına ve çılgın hayallere bolca yer açın.

10. Kontrol enerjinizi olumlu yönde kullanın

Partnerinizin ailesi veya yargıtay, savcılık gibi kontrol edemediğiniz şeyler yüzünden kendinizi üzgün bulursanız, kaygınızı bilinçsizce kendinizi veya başkalarını acımasızca kontrol etmeye yönlendirmemeye çalışın. Bunun yerine, enerjinizi mahalle parkınızdaki çöpleri temizlemek, gönüllülük yapmak veya iyimser ve etkili bir faaliyete öncülük etmek gibi olumlu faaliyetlere yönlendirin.

11. Minnettarlık ve kabullenme pratiği yapın

Kontrol dürtülerinizle daha dengeli bir ilişki kurduğunuzda, kendinizi daha özgür ve daha güçlü hissedeceksiniz. Düşünceleriniz, duygularınız ve eylemleriniz gibi üzerinde kontrol sahibi olduğunuz şeyler için dikkatli bir şekilde minnettarlık pratiği yaparak ilerlemenizi destekleyebilirsiniz. Ve başkalarının eylemleri veya enflasyon oranı gibi kontrol edemediğiniz şeyleri kabul ederek kendinizi daha olumlu ve dengeli hissedeceksiniz.

Psk. Saide Nur Ekmekçioğlu