Sevgi acı demekti, artık değil.

Güvenli bağlanma, kaçıngan bağlanma, kaygılı bağlanma…Bağlanma stillerinin psikolojideki önemi yadsınamaz bir gerçek. Hepimiz güvenli bağlanma hakkında bir yazı okumuş ya da bir yerlerde duymuşuzdur. Peki nedir bu bağlanma?

John Bowlby, bağlanma kuramını bizimle tanıştırmış, bu konu ile ilgili araştırmalar yapmış ve bağlanmayı insanlar arasında kalıcı bir psikolojik bağlantı olarak tanımlamıştır. Ayrıca Bowlby, bu araştırmalar sonucunda kişilerde birden fazla bağlanma şekli olduğunu fark etmiş ve kategorize etmiştir.

Bağlanma Stilleri

Güvenli Bağlanma

Güvenli bağlanma kısaca sağlıklı bağlanma olarak da tanımlanabilir. Bu bağlanma stiline sahip kişiler çocukluk döneminde güvenli bağlanır ve yabancılar yerine her zaman ebeveynlerini tercih ederler. Yetişkinlikte ise, güvenmek, yüksek özgüvene sahip olmak, yakın ilişkilerden keyif almak, ihtiyacı olduğunda sosyal destek aramak ve diğer insanlarla duygularını paylaşma yeteneğine sahip olmak gibi özellikler gösterirler.

Kaygılı Bağlanma

Adından da anlaşılacağı üzere kaygılı bağlanan çocuklar yabancılara karşı çok daha şüpheci yaklaşırlar. Bu çocuklar, bir ebeveynden veya bakım verenden ayrıldıklarında önemli ölçüde tepki gösterirler, ancak ebeveynlerinin geri dönüşüyle rahatlamazlar. Yetişkinlik döneminde ise kaygılı bağlanma stiline sahip kişiler, genellikle başkalarına yakın olma konusunda isteksiz hisseder ve partnerinin duygularına karşılık vermediğinden endişe ederler.

Kaçıngan Bağlanma

Kaçıngan bağlanan çocuklarda ise ebeveynlerinden kaçınma gözlemlenir. Bu çocuklar ebeveynlerinden gelen bir ilgiyi reddetmez ancak özellikle aramazlar da. Ayrıca güvenli bağlanma stilinden farklı olarak ebeveyn ve yabancı arasında bir tercihte bulunmazlar. Yetişkinlik döneminde, kaçıngan bağlanmaya sahip kişiler, yakın ilişkiler kurmakta sıkıntı yaşarlar.

Son dönemlerde bu 3 bağlanma stiline düzensiz bağlanma da eklenmiştir. Düzensiz bağlanma stiline sahip olan kişiler diğer stillerden farklı olarak net bir bağlanma stili davranışı göstermez. Bakım verenlere karşı eylemleri ve tepkileri, genellikle kaçınma dahil olmak üzere karmaşık davranışlar içerir. Bu bağlanma stiline ebeveynlerin tutarsız davranışlarının sebep olduğu düşünülmektedir.

Tüm bu bağlanma stilleri hayat boyu aynı şekilde mi devam etmektedir?

Çocuklukta geliştirilen bağlanma stilleri ilerideki ilişkilerimiz için kesin bir belirleyici değildir. Çocukluk döneminde kaygılı ya da kaçıngan olarak tanımlananlar yetişkin olduklarında güvenli bir şekilde bağlanabilir, çocukluklarında güvenli bağlananlar yetişkinliklerinde güvensiz bağlanma örüntüleri de sergileyebilirler. Yetişkinlikte tecrübe ettiğimiz romantik ilişkilerle erken çocukluk bağlanma stili her zaman tam olarak örtüşmese de ilişkilerimizin gelişiminde rol oynadığı muhakkaktır.

Kişi, bağlanma stili ile uyumlu bir partner seçmeye meyillidir. Bu nedenle bazı kişiler sevmekten çok acı çekmeyi ya da sağlıklı bir ilişkidense toksik ilişki sürdürmeyi tercih edebilmektedir. Daha dünyaya göz açar açmaz kurulmuş olan bu bağlantı ile ilgili ne kadar erken farkındalık kazanılır ve bu anlamda ilişkiler üzerinde ne kadar çok çalışılırsa kişilerarası bağlantılar o kadar iyi ve sağlıklı olacaktır.

Kişi ebeveyniyle geliştiremediği güvenli bağlanmayı yetişkinlikte partneriyle deneyimleyebilir. Bu konuda kişinin ne düzeyde güvensiz bağlandığı, bu konuyla ilgili farkındalığı, ilişkilerini geliştirmeye ne kadar istekli olduğu gibi çok önemli faktörler vardır. Buna ek olarak, bağlanma stilleri arasında net bir sınır yoktur. Partneriniz daha güvenli bağlanan biriyse siz de bu ilişki içinde daha güvenli bağlanan biri olarak evirilebilirsiniz ve sevgiyi acı olarak tanımlamaktan vazgeçip gerçekten sağlıklı ilişkiler yaşamaya başlayabilirsiniz!

Psk. Saide Nur Ekmekçioğlu

Kaynak:

Bowlby, J. (1979). The bowlby-ainsworth attachment theory. Behavioral and Brain Sciences, 2(4), 637-638.

Demirdağ, F. M. (2017). Bağlanma Teorisi’nin Kökenleri: John Bowlby ve Mary Ainsworth. Düzce Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi Cilt: I, Sayı: 2, 2017, Sayfa: 76-90.

Hiwell. (2022). Bağlanma Stilleri Nelerdir? Bağlanma Stilleri İlişkilerimizi Nasıl Etkiler?